Erken yaşta spora ilgi duyan çocukların ilerde başarılı bir sporcu olmasının ilk
adımı, sporda hangi alanlarda başarılı olabileceğini tespit etmekten ve onları
doğru spora yönlendirmekten geçiyor. Bu konudaki en büyük anahtar ise gen
yapımız. Spor Fütüristi Hakan Demiray, profesyonel sporcu olmak isteyen
çocukları için ebeveynlerin mutlaka genetik analizi yaptırması gerektiğinin
altını çiziyor ve ekliyor; "Çocuğunuzu vücut yapısına ve genlerine yatkın
olacak spor branşına yönlendirirseniz sakatlanma ve başarısız olma riskini
azaltmış olursunuz."
Bilinçli yapılan spor ve fiziksel aktiviteler, çocukların fiziksel, mental ve ruhsal gelişimini
büyük ölçüde destekliyor. Yapılan birçok çalışma düzenli spor yapan çocukların okulda ve
sosyal hayatta daha başarılı olduğunu ortaya koyuyor. Ailelerin, çocuklarına erken yaşta spor
alışkanlığı kazandırması kadar çocuğa en uygun olan branşa yönlendirmeleri de büyük önem
taşıyor. Bu da çocuğun genetik özelliklerinin tespit edilmesiyle mümkün.
Basit yöntemlerle yapılan gen testleri ile elde edilen gen bilgileri, özellikle erken yaşta spora
merakı olan çocukların, hangi branşa uygun genetik yapıda olduklarının tespit edilmesini
sağlıyor. Genetik bilgiler sayesinde kişiye uygun spor branşı seçiminden ideal antrenman
programlarına, doğru beslenme ve dinlenme programına kadar kişiye özel programlar
oluşturulabiliyor.
Spor performansımızın yüzde 66'sı genetik ile ilişkili
Sporda başarılı olmanın öncelikleri arasında yetenek, antrenman, çok çalışmak, motivasyon,
beslenme, ekipman gibi faktörler gelse de, atletik başarı ile genetik özellikler arasındaki ilişki
uzun yıllardır araştırmalara konu oluyor. Araştırmalar, spor performansımızın yüzde 66
oranında genetik ile ilişkili olduğunu gösteriyor. Geri kalanında ise antrenman, beslenme,
ekipman, motivasyon, uyku ve genetik dışı faktörler etkili oluyor.
Genetik özellikler başarılı sporcu yetiştirmede önemli rol oynuyor
Hakan Demiray; "Olimpiyatlara katılan sporcuların yaşları giderek küçülüyor. çocuklar artık
daha fazla spora ilgi duyuyor ve çok daha erken yaşlarda spora yönlendiriliyor. Genetik
özellikler, aileler ve antrenörler için başarılı sporcular yetiştirmede kılavuz oluyor. Genler,
çocukları bir spor dalına yönlendirme amacından çok, ilgi duydukları spor dalında hangi
alanda daha başarılı olabileceklerini tespit etmede belirleyici rol oynuyor. En başarılı
olabileceği spor dalından, spor dalındaki doğru stratejiyi, ideal idman yöntemlerini hatta
sakatlık ve iyileşme potansiyelini bile genetik
yatkınlıklarından öğrenebilmek mümkün
hale geliyor. Gen bilgileri
aynı zamanda kişiye özel antrenman, doğru beslenme, besin takviyesi kullanımı, dinlenme
süreçlerinin programlaması gibi birçok konuda yardımcı oluyor."
200'den fazla gen fiziksel aktivite performansımızı belirliyor
Kişinin birçok özelliğinin genetik yapısında gizli olduğunu söyleyen Hakan Demiray; "Genetik
bilgiden sadece hastalık tedavilerinde değil, artık hayatın tüm alanlarında fayda
sağlanabiliyor. Genetik çeşitlilik, atletik performans ve fitness değerlendirmelerinde bireyler
arasındaki farklılıkları görmeye katkıda bulunuyor. Son zamanlarda yapılan incelemeler,
200'den fazla genin varyantlarının sporla ilişkili fenotiplerle ilgisinin olduğunu gösteriyor.
Günümüzde kas yapısının belirlenmesi ve kardiyovasküler yani kalp-damar kapasitenin
ortaya konabilmesi için ACTN3 ve ACE genleri incelenerek sporcunun dayanıklılığı,
performansı ve yatkın oldukları spor branşları önceden belirlenebiliyor." diyor.
